اهمیت تشخیص این امر فقط متوجه ضرر اقتصادی که از خرید فرش بدل به جای اصل به خریدار وارد می شود نیست بلکه مسئله مهم دیگر، کیفیت و سلامت حاصل از فرش اصل دستبافت است.
تشخیص فرش های دستبافت اصل از تقلبی توسط جنس الیاف، رنگ و طرح و نقشه
اولین دغدغه خریداران فرش دستبافت، تشخیص نمونه اصل از بدل آن است که با روش های خاصی توسط کارشناسان حرفه ای این حوزه انجام می شود. ما دراین مقاله قصد داریم برخی از این روش ها را به صورت خلاصه و کارآمد در اختیار شما بگذاریم تا در هنگام خرید این محصول از اصیل بودن فرش دستبافت مورد نظرتان اطمینان حاصل کنید. اهمیت تشخیص این امر فقط متوجه ضرر اقتصادی که از خرید فرش بدل به جای اصل به خریدار وارد می شود نیست بلکه مسئله مهم دیگر، کیفیت و سلامت حاصل از فرش اصل دستبافت است. فرش دستبافت اصل به علت الیاف و رنگ های طبیعی علاوه بر اینکه دارای درخشندگی، نرمی و لطافت قابل توجهی به نسبت نمونه های بدل است از بروز آلرژی در افرادی که دارای بیماری های تنفسی هستند جلوگیری می کند و برای کودکان نیز بسیار مفید است. همچنین علاوه بر پاخور مناسب تر فرش دستبافت اصل، راه رفتن به روی این فرش اصیل موجب ایجاد جریان الکتریسته نمی شود که این ویژگی در جلوگیری از بروز حوادث آتش سوزی بسیار موثر است. درادامه مقاله به شرح روش های تشخیص قالی های اصل و تقلبی بازار می پردازیم.
تفاوت رنگ فرش دستبافت اصل و بدل
در رنگرزی قالی های دستبافت اصل، از مواد رنگزای طبیعی استفاده می شود. مهم ترین این رنگزا ها روناس، پوست پیاز، نیل، اسپرک، پوست گردو و… می باشند. ویژگی اصلی رنگرزی سنتی و رنگ های طبیعی در ضد آلرژی و حساسیت بودن آن هاست. قطعا استفاده از رنگ های مصنوعی و ماشینی جدید که از ترکیبات شیمیایی مختلف درست شده است می تواند در دراز مدت تاثیر منفی در سلامت و کیفیت زندگی داشته باشد. یکی از دلایلی که انتخاب فرش دستبافت می تواند گزینه بهتری نسبت به فرش ماشینی باشد شرایط سلامت حاکم بر محیط زندگی خواهد بود.
انعکاس نور کمتر نشانه ی مهم فرش های دستبافت
در ظاهر فرش های دستبافت اصلی انعکاس نور کمتری به نسبت نوع ماشینی و بدل دارند ولیکن در زیبایی و شفافیت رنگ های طبیعی، فرش دستبافت از کیفیت بسیار بالاتری برخوردار است. یکی از روش های راحت و مرسوم در تشخیص اصل یا بدل بودن فرش، استفاده از یک پارچه خیس و داغ است. به این صورت که پارچه خیس را به روی الیاف فرش کشیده و در صورتی که رنگرزی قالی طبیعی باشد پارچه رنگ قابل توجهی به خود نمی گیرد اما در نمونه های بدل، رنگ قالی روی پارچه می نشیند. توجه داشته باشید که فرش های دستبافت رنگ نمی شوند بلکه هنرمندان از ابتدا با الیاف رنگی بافت فرش را شروع می کنند.
تفاوت جنس الیاف فرش اصل و ماشینی
جنس الیاف فرش دستبافت اصل از پشم، پنبه، ابریشم و کرک است. و در بافت فرش ماشینی از الیاف مصنوعی، نخ اکریلیک و پلی استر استفاده می شود. در یک جمله می توان گفت اختلاف اصلی بین این دو فرش، در نرمی جنس و لطافتشان است و با چند مرتبه دست کشیدن به روی سطح قالی می توان به سهولت متوجه لطافت و نرمی الیاف طبیعی به نسبت الیاف مصنوعی شد. لازم به ذکر است که در بین فرش های دستبافت، فرش ابریشم به جهت کمیابی و ارزشمندی الیافش، گران ترین فرش جهان محسوب می شود و برای تشخیص نمونه اصل از تقلبی آن کافیست یک نخ ابریشم از فرش را بسوزانید؛ اگر نخ به صورت گلوله جمع شد و بوی سوختگی مو داشت می توانید از اصل بودن آن اطمینان حاصل کنید.
طرح و نقشه فرش اصل و تقلبی
هنرمندان قالیباف طرح و نقش فرش را به صورت ذهنی یا به وسیله نقشه تصویری دنبال می کنند به همین علت اثر هنری در پایان کار دارای خطاهای انسانی خواهد بود که خود امضای اصالت فرش می باشد. اشکال و طرح های هندسی پیچیده و سخت و بی نقص در طرح و نقش قالی می تواند نشان دهنده بدل بودن آن باشد. البته وجود طرح های هندسی متفاوت و نامتقارن نیز نشانه کم کیفیتی فرش می باشد و خطاهای انسانی اثر باید درحد معمول و عرف باشد که موجب کاهش زیبایی اثر نشود. همچنین با توجه به اینکه قالی های دستبافت تماما توسط دست بافته می شوند، در مرحله بریدن نخ ها طبیعتا نیز خطاهایی در اندازه رخ می دهد که با دست کشیدن به روی سطح قالی متوجه ناهمواری هایش می شوید و این نیز امضای اصالت کالا محسوب می شود. درحالیکه فرش های بدل و ماشینی دارای سطحی کاملا هموار هستند.
در سه روش ذکر شده به بررسی اصالت فرش دستبافت به وسیله ی ویژگی های ظاهری در طرح و رنگ و الیاف پرداختیم. در بخش دوم این مطلب به بیان دیگر روش های تشخیص این امر مهم به وسیله ی بررسی ریشه ها، پود و لبه ها و پشت فرش و ... می پردازیم.
